AKM GdaŁ„sk.
odwiedzono nas:
401177 razy
od 21-06-2016.
POLSKI    ENGLISH
AKM na facebook'u

Wspierajš nas:

Łťaglownia Bryt Sails.
Sklep Wind.
Wydawnictwo MARPRESS.

Ceremoniał morski i etykieta jachtowa

Z uwagi na wielowiekowe uprawianie przez ludzi żeglugi zaistniały okreœlone zwyczaje i obyczaje. Powstawały na skutek bšdŸ to trwogi przed groŸnymi zjawiskami przyrody, bšdŸ to pod wpływem warunków życia na morzu lub na skutek rozwoju techniki. Zwyczaje te były od wieków przestrzegane i z czasem kodyfikowane we flotach handlowych i wojennych poszczególnych państw. W wieku XVIII i XIX przy szybkim rozwoju stosunków międzynarodowych i współpracy poszczególnych flot powstała koniecznoœć ujednolicenia poglšdów. Podpisane zostały okreœlone porozumienia międzynarodowe (np. podpisany w 1818 protokół akwizgrański w sprawie oddawania honorów na morzu) oraz wprowadzano zalecenia do regulaminów flot dotyczšce przestrzegania zwyczajów i zewnętrznych form ich demonstrowania. Dodatkowo okreœlono formy zachowania i postępowania członków załóg statków i okrętów w okreœlonych sytuacjach. Zbiór tych przepisów okreœlono pojęciem ceremoniału morski.

Œrodowisko żeglarskie przejęło z tego okreœlone zwyczaje i formy postępowania. Zbiór tych zwyczajów i przestrzeganych form zewnętrznych składa się na pojęcie ceremoniału morskiego i etykiety jachtowej. Etykieta dotyczy zachowania się załóg na jachtach, stosunków miedzy członkami załogi oraz dbałoœci o wyglšd zewnętrzny jachtu. Ceremoniał morski i etykieta w żeglarstwie ulegały z czasem pewnym modyfikacjom, ale pewne zasady postępowania i zachowania pozostajš niezmienione od wielu pokoleń żeglarzy. Z uwagi na fakt, że etykieta jachtowa i ceremoniał morski „zginęły” z programów szkolenia żeglarskiego pozwalamy sobie przypomnieć podstawowe zasady tej dziedziny wiedzy żeglarskiej.

Dział 1 - Ceremoniał morski

Dziedzina obejmujšca przede wszystkim zewnętrzne formy sygnalizowania zdarzeń, przynależnoœci jachtu, uczczenia œwišt państwowych lub innych ważnych uroczystoœci. W podanych poniżej informacjach ograniczono się jedynie do postępowań odnoszšcych się do żeglugi na jachtach.

Przynależnoœć państwowa jachtu - bandera

Z przepisów prawa międzynarodowego wynika, że każda jednostka pływajšca musi mieć okreœlonš przynależnoœć państwowš, a jej znakiem jest podnoszona bandera. W Polsce obowišzki w zakresie podnoszenia bandery okreœla „Ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych” z 31 stycznia 1980 roku wraz z póŸniejszymi zmianami i obwieszczeniem Marszałka Sejmu. W ustawie czytamy między innymi:

  1. Flagę państwowš z godłem Rzeczypospolitej Polskiej podnoszš polskie statki morskie jako banderę, zgodnie z obowišzujšcymi w tym zakresie przepisami szczególnymi; ponadto do bandery stosuje się prawo i zwyczaje międzynarodowe.
  2. Statki morskie pełnišce specjalnš służbę państwowš podnoszš także flagę oznaczajšcš pełnienie tej służby.
  3. Minister właœciwy od spraw gospodarki morskiej ustala wzory flag na oznaczenie pełnionej specjalnej służby państwowej oraz okolicznoœci i warunki ich podnoszenia.

Bandera – jest to flaga biało - czerwona z umieszczonym na białym polu godłem Polski. Nie jest dopuszczona do użytku prywatnego. Posługujš się niš przedstawiciele Polski za granicš. Jest podnoszona na cywilnych lotniskach i samolotach komunikacyjnych za granicami, kapitanatach i bosmanatach portów oraz na polskich morskich jednostkach pływajšcych jako bandera. Prawo podnoszenia bandery potwierdzane jest odpowiednim dokumentem wystawianym przez władze państwowe lub upoważnione do tego instytucje. Dokument nosi nazwę patentu flagowego. Przynależnoœć państwowa wišże się z okreœlonymi przywilejami jak: prawo ochrony ze strony polskich urzędów dyplomatycznych i konsularnych, ze strony polskich okrętów wojennych, w przypadku konfliktu wojennego daje prawo wynikajšce z neutralnoœci (w przypadku jej ogłoszenia przez rzšd Rzeczypospolitej).

Obowišzek podnoszenia bandery dotyczy wszystkich jachtów posiadajšcych przynależnoœć państwowš polskš.
Banderš obowišzujšcš na jachtach polskich jest bandera Polskiego Zwišzku Żeglarskiego (bandera państwowa ze znakiem PZŻ w lewym górnym rogu) lub bandera państwowa. Jacht Klub Polski oraz Jacht Klub Marynarki Wojennej „Kotwica” majš ustawowe prawo podnoszenia bander klubowych. Na wodach wewnętrznych jachty mogš podnosić banderę klubowš W trakcie chrztu nowych jachtów powinno w ramach uroczystoœci nastšpić również pierwsze podniesienie bandery. Bandera w czasie postoju jachtu tradycyjnie podnoszona jest na rufie jachtu na drzewcu o nazwie flagsztok (lub innym elemencie wyposażenia np: bramce rufowej z uzbrojeniem umożliwiajšcym jej podnoszenie i opuszczanie).
Bandera podnoszona jest o godzinie 08.00 i opuszczana o zachodzie słońca wg czasu lokalnego.
Jachty w drodze podnoszš banderę na rufie w tym samym okresie czasu. Jachty wielomasztowe w drodze podnoszš banderę na rufowym maszcie. Na obszarze wód terytorialnych obcego państwa jachty w drodze powinny nosić banderę przez całš dobę. Bandera powinna być również podnoszona na masztach sygnałowych na przystaniach klubowych. Banderę podnosi się wówczas na piku gafla masztu klubowego od godz. 08.00 do zachodu słońca.

Salutowanie banderš

Salutowanie banderš polega na opuszczeniu bandery do 1/3 wysokoœci na jakiej była podniesiona i podniesieniu jej do góry jednoczeœnie z banderš, której oddawano salut lub po minięciu trawersu salutowanego obiektu lšdowego. W trakcie żeglugi salutowanie banderš przez jachty obowišzuje przy spotkaniu z okrętami wojennymi i przy mijaniu bander wojennych na obiektach lšdowych jeżeli przepływamy obok nich w odległoœci mniejszej niż 3 nm. Należy również salutować mijane jachty.

Obecnie z uwagi na zwiększenie się iloœci jachtów salut banderš został zastšpiony przez pozdrawianie się ruchem ręki. Zaniechano również salutowania jednostek wojennych ograniczajšc się do pozdrowienia ruchem ręki.
Salutowanie obowišzuje w trakcie parad morskich z udziałem znaczšcych osobistoœci: głów państw, naczelnych dowódców lub dowódcy Marynarki Wojennej. Jeżeli to jest możliwe wówczas przy salucie banderš załoga powinno być ustawiona w szeregu na prawej burcie.

Bandera w czasie żałoby

Bandera jako znak żałoby jest opuszczona do połowy masztu lub flagsztoka. Znak żałoby obowišzuje jachty gdy:

  • żałoba została ogłoszona jako państwowa,
  • żałoba została ogłoszona przez Klub (obowišzuje jachty klubowe)
  • nastšpił w trakcie żeglugi wypadek œmiertelny
  • żałoba jest ogłoszona w porcie odwiedzanym

Bandera polska Bandera AKM

Przynależnoœć klubowa - proporce

Proporzec klubowy jest to znak okrętowy w postaci małej prostokštnej lub trójkštnej flagi (dawna nazwa wimpel) w barwach klubu. Oznacza przynależnoœć jachtu do danego klubu. Dawniej podnoszony był na topie grotmasztu (zastępował wskaŸnik kierunku wiatru). Według zasad ceremoniału morskiego powinien być stawiany pod prawym salingiem. Z uwagi na inny zwyczaj gdzie pod prawym salingiem stawia się banderę państwa odwiedzanego przez jacht i wówczas należało przenosić proporzec klubowy pod lewy saling, przyjšł się zwyczaj podnoszenia na stałe proporca klubowego pod lewym salingiem grotmasztu (przy szkunerach sztakslowych pod lewym salingiem fokmasztu).
Dodatkowo pod lewym salingiem można podnosić proporzec armatorski (znak okreœla armatora jachtu lub przynależnoœć do uznanego stowarzyszenia żeglarskiego np. „Slocum Society”) Wzorce proporców powinny być zatwierdzone przez PZŻ lub posiadać œwiadectwo znaku chronionego prawem.
Proporzec klubowy powinien być również podnoszony w trakcie uroczystoœci otwarcia sezonu na topie masztu klubowego na cały okres sezonu nawigacyjnego.

Proporzec Akademickiego Klubu Morskiego
Inne Znaki

Flagi państw obcych

Jachty podnoszš pod prawym salingiem flagę państwa, do którego jacht płynie – przed wypłynięciem jachtu, w trakcie pobytu w tym państwie i przy powrocie z rejsu. Gdy rejs odbywa się do kilku krajów przed wypłynięciem podnosi się flagę państwa, do którego jacht zawinie najpierw. Po powrocie z rejsu podnosimy flagi w kolejnoœci odwiedzonych krajów, liczšc od dołu pierwszy odwiedzony kraj. Gdy podnosimy flagi państw odwiedzanych nie wolno podnosić pod prawym salingiem innych znaków. Jachty naszego klubu upoważnione do podnoszenia flagi miasta Gdańska powinny nosić jš pod prawym salingiem, a przy rejsie zagranicznym przenosić pod lewy saling. W trakcie wizytowania przystani klubowej przez jacht obcej bandery należy pod rejš masztu sygnałowego przystani klubowej podnosić flagę państwa, którego banderę nosi wizytujšcy nas jacht.

Œwięta państwowe, uroczystoœci klubowe - gala flagowa

W szczególnie uroczystych dniach na jachtach i masztach sygnalizacyjnych przystani klubowych podnoszona jest gala flagowa. Gala flagowa jest ceremoniałem polegajšcym na dekorowaniu jachtów flagami kodu międzynarodowego sygnalizacyjnego (MKS), banderami i proporcami.
Gala flagowa podnoszona jest z okazji œwišt państwowych, otwarcia i zamknięcia sezonu, a także przy innych uroczystoœciach klubowych. Na jachtach gala flagowa może być podnoszona również z przyczyn osobistych jak np: œlub, imieniny kapitana itp..

Wielka gala flagowa

Na jachtach stojšcych w porcie lub na kotwicy podnosi się tzw. wielkš galę flagowš. Polega ona na podniesieniu łańcucha flag MKS przebiegajšcego od dziobu do rufy poprzez topy wszystkich masztów. Końce spiętych w łańcuch flaglinek zanurzone sš w wodzie przed dziobem i za rufš. Jest to symbolem opasania kuli ziemskiej. Jeżeli jacht posiada bukszpryt umieszcza się pod nim flagę kodu i dalej następne flagi.
Flagi MKS spinane sš między sobš w następujšcej kolejnoœci: AB1, CD2, EF3, GH4, IJ5, KL6, MN7, OP8, QR9, ST0(zero), UW pierwsza zastępcza, VX druga zastępcza, YZ trzecia zastępcza.
Jeżeli nie wystarcza jednego zestawu kodu flagowego można zwiększać odległoœci pomiędzy flagami lub używać następnego kompletu MKS. Jeżeli wszystkie flagi MKS nie mieszczš się w łańcuchu opuszczamy ostatnie flagi. Na topach masztów ponad łańcuchem flag MKS należy podnosić bandery narodowe.

Mała gala flagowa

Podnoszona jest na jachtach w ruchu, płynšcych na silniku. Mała gala składa się z łańcucha flag MKS postawionego w płaszczyŸnie prostopadłej do płaszczyzny symetrii i przebiega od prawej burty przez top najwyższego masztu do lewej burty. Kolejnoœć flag w łańcuchu jak w wielkiej gali. Obecnie podnoszenie małej gali flagowej jest praktycznie zaniechane.
Zastępuje jš czasami łańcuch flag MKS podnoszony od dziobu do topu pierwszego masztu.

Gala flagowa na lšdzie

Podczas uroczystoœci państwowych lub klubowych na masztach sygnałowych na przystaniach klubowych podnoszona jest gala flagowa. Gala składa się z łańcucha flag MKS przebiegajšcego w płaszczyŸnie rei (lub salingu) masztu od zamocowania olinowania masztu poprzez top masztu do zamocowania olinowania masztu z drugiej strony. W skład gali wchodzi również bandera postawiona pod pikiem gafla masztu sygnałowego. Gala flagowa podnoszona jest razem z banderš.

Wybijanie szklanek

Zwyczaj morski przeniesiony z dużych żaglowców polegajšcy na uderzaniu w okreœlony sposób w dzwon, co pól godziny w celu oznaczenia czasu jak i zmian wachty. Uderzenia powinny być krótkie o czystym dŸwięku. Szklanka oznacza uderzenie podwójne.
Pół szklanki to uderzenie pojedyncze. Cykl wybijania szklanek rozpoczyna pół szklanki po upływie 30 minut od rozpoczęcia każdej nowej wachty. Po upływie godziny wybija się pełnš szklankę, po upływie półtorej godziny wachty półtorej szklanki i tak dalej aż do czterech szklanek na zakończenie wachty. Obecnie zwyczaj wybijania szklanek przestrzegany jest jedynie w czasie uroczystego podnoszenia bandery (np. otwarcie sezonu żeglarskiego) gdzie wybija się w trakcie podnoszenia bandery cztery szklanki oraz na dużych żaglowcach i oœrodkach żeglarskich.

Niebieska wstęga

Jachty wracajšce z długiego rejsu majš prawo do wywieszania na topie masztu niebieskiej wstęgi o długoœci wynikajšcej z przeliczenia 1mm wstęgi za jednš milę morskš przebytš w rejsie (po przebyciu na 5000 nm mamy prawo wywiesić wstęgę o długoœci 5 metrów).

Dział 2 - Etykieta jachtowa

cišg dalszy w przygotowaniu ...

Powrót na górę strony
 Akademicki Klub Morski w GdaŁ„sku, adres korespondencyjny: ul. Stogi 18, 80-642, GdaŁ„sk - GĂłrki Zachodnie, NIP 584-02-54-136, e-mail:akm@akm.gda.pl